SCADA MARKET

Gelişmiş ülkeler ve tabii onların büyük şirketleri Dünya SCADA pazarını yönetmektedir. Bir çok pazar araştırmasında 2020 yılında SCADA pazarının 20 milyar dolar olacağı öngörülüyor. Tabii ki bu rakam SCADA program satış gelirleri ve proje gelirlerinden oluşuyor. Üç büyük otomasyon şirketi bu pastanın %80’nini alıyor. Hatta bu şirketlerden bir tanesi yaptığı satın almalar ile çok bilenen 6 scada markasına sahip. Son olarak Intouch olarak bildiğimiz SCADA’yı üreten Wonderware şirketini yaklaşık 6 Milyar dolara satı aldı. Diğer taraftan Wonderware sadece bir yıl önce Intouch’ın sahibi olmasına rağmen Indusoft SCADA şirketini satın almıştı.

Görürdüğü gibi agresif satın almalar ile SCADA üreticileri büyük şirketlerin bünyesine katılıyor. Dünyada belli başlı 20 SCADA markası mevcutken 6 tanesi de bir şirketin bünyesinde. Yaklaşık 10 tanesi spesifik özelliklerinden dolayı genel SCADA pazarında işlem görmüyor. Bu SCADA’lar boru hattı, su sevk iadere, Elektrik iletimi gibi özel uygulamalar için kullanılan. Program olarak satışından ziyade otomasyon ihalesini almak için avantaj olarak kullanılıyor. Bu açıdan bakıldığında rekabetçi SCADA programı sayısı yalnızca 5-6 tanedir.

Bir de SCADA program özelliklerinden bazılarını karşılayıp, bir çok özelliği eksik olan SCADA benzeri programlar var. SCADA’nın kelime olarak anlamı bu programların SCADA olarak anılmasına imkan veriyor. Bende bunların SCADA programı olduğu görüşündeyim. Bu tür programlar daha çok işe özel hazırlanan SCADA uygulamalarıdır. SCADA programı ve SCADA uygulaması arasında ki temel fark, SCADA programının her hangi bir programlama dili kullanılmadan SCADA uygulaması yapmasına imkan vermesidir. Tabii ki SCADA programı içersinde de programlama dilleri ile script yazılması mümkündür. Bu SCADA programlarının olmazsa olmaz özelliklerindendir. Fakat bu scriptler sadece özel durumlarda ihtiyaç duyulan işler içindir. SCADA programcısı izleme ve kontrolünü sağlamak istediği proses için görsel nesneleri sürükle bırak mantığı ile dizayn edeceği ekranlara yerleştirmeli ve bir kaç hareketle bu nesneleri plc’den gelen veriler ile birleştirmelidir. Bu pasajda bahsedilen SCADA programı olmaksızın SCADA uygulamaları gerçekleştirmek ise tamamen programlama dilleri kullanılarak prosesin takibi için gerekli tüm işlemler kod seviyesinde yapılır. Örneğin html dili ile Web browser’da çalışan SCADA uygulaması verilebilir. Programcı tamamen kod yazımı ile bir prosesin izleme ve kontrolünü yapmıştır. Fakat bu bir SCADA projesidir. Benzer şekilde Visualbasic veya Csharp dilleri ile de SCADA uygulamaları yazılabilir. Bu tür uygulamaların en büyük avantajı programcının her türlü kaabiliyeti kodunu yazmak sureti ile projesine eklemesidir. Tabii ki bu eklenen kaabiliyet için oldukça uzun ve hatasız bir kod yazması gereklidir.  Oysa SCADA programlarında bu kaabiliyet varsa, çok daha uzun bir kod ve bir çok kullanıcı tarafından denendiği için hatasız olarak eklenmiştir. Eğer bu kaabiliyet yoksa script yazımı ile eklenmesi mümkün olabilir.

SCADA üreticileri ve SCADA kerekteristiği hakkında bilgilendirme yaptık. Peki ülkemiz SCADA konusunda nasıl bir yerde? Öncelikle ve gururla belirtiyorum oldukça iyi bir konumdayız. Sadece 10 yıl önce plc programcılarının %5 SCADA uygulaması yapabilecek konumdaydı. Şimdi ise profesyonel programcıların tamamı SCADA projesi yapabiliyor. Hatta bakım bölümü çalışanlarının biraz meraklı olanları dahi ihtiyaç duyduğu SCADA projelerini yapabiliyor. 10 yıl önce bir çok Avrupalı mühendis SCADA projeleri için ülkemize geliyordu. Şimdi ise bizim mühendislerimiz Avrupa dahil dünyanın her yerine SCADA projesi için gidiyor. Türkiye içinde yapılan tüm SCADA uygulamaları bizim mühendislerimizce yapılıyor. Daha çok şeyler yapacağız ama satın aldığımız SCADA programlarının kaabiliyetleri yetmiyor. Fakat çok seçeneğimiz yok. Satın aldığımız SCADA programları paket program olduğu için bizim ihtiyaçlarımıza göre revize edilmiyor. Bu hali ile bu programlarda büyük otomasyon projelerinde yetersiz kalıyor. SCADA üreticisi olarak biz bu eksikliği gidermeye hazırız, fakat Türkiye Türk malına güvenmeye hazır değil.

Maalesef SCADA programlarını büyük ölçüde yurt dışında satın alıyoruz. Bizde SCADA programı üretiyoruz. Yeni Kaledonya’dan Endonezya’ya kadar bir çok ülkede distributörümüz var. Avrupa ve Amerika’ya dahi satıyoruz. Türkiye içinde bayilerimiz ve kullanıcılarımız direkt üreticeden teknik destek alarak her projeyi başarı ile gerçekleştiriyor. Fiyatlarımız ucuz, program kaabiliyeti ucsuz bucaksız. Özel durumlarda kaynak koduna ilave yaparak görevin başarılmasını sağlıyoruz. Fakat yerli üretimin dezavantajlarını  güçlü şekilde yaşıyoruz. Her zaman söylediğim gibi yerli olduğu için değil kaliteli olduğu için tercih edin. Ama yerli olduğu için de vazgeçmeyin. Artık 1970’lerde değiliz, Türkiye’de çok güzel şeyler oluyor. Yerli SCADA markası olan 7-8 ülkeden biriyiz. Buna rağmen şehirlerimizin su, elektrik, trafik gibi önemli kontrollerini yabancı yazılımlar ile çözüyoruz.

Milli eğitim bakanlığı güzel bir adım attı, SCADA bir çok ünüversitede ders olarak okutulmaya başladı. Hocalarımıza da kendi imkanlarınız ile SCADA programlarını öğrenin ve öğretin denildi. Umarım gelecek on yıl içersinde bir müfredat oluşur, her ünüversite aynı seviyede eğitim vermeye başlar.

Her türlü zorluğa rağmen Ben Salih KÜÇÜKBAYRAK bu ülkede WinTr SCADA programını ürettim. Tüm dünyada satıyorum. Ülkemi SCADA programı olan 7-8 ülke içine soktum. Bu yazıyı okuyan sizler ister alın, ister almayın hiç umurumda değil. 23 yıl önce bunları üretmeyi hayal etmiştim, gerçekleştirdim çok şükür. Hayallerimin peşinden koşmaya devam edeceğim…

Leave a Reply